Samorząd lokalny w społeczeństwie wczesnoradzieckim: Ewolucja i charakterystyka organizacji terytorialnej

The paper discusses the factors that determined the structure and competence levels of local governmental bodies in Soviet Russia between 1918 and the early 1930s and the major trends in their evolution. It is demonstrated that the utopian ideas of the Bolshevik leaders gradually lost their relevance and were replaced by more pragmatic, bureaucratic decision-making aimed at solving practical problems. The government had to address several issues at once – establish political control over the vast territory of the country, ensure economic development of the regions, and realize the principle of national self-determination. Therefore, the process in which the administrative-territorial infrastructure evolved was riddled with contradictions and comprised three main stages. The conclusion is drawn that it was the logic of the country’s previous development and the specific nature of the Soviets as bodies of government that led to the authoritarian administrative principle taking precedence over the economic and national paradigms.

W artykule omówiono czynniki determinujące strukturę i poziom kompetencji organów samorządowych oraz główne kierunki w ich rozwoju w Rosji Radzieckiej między rokiem 1918 a początkiem lat trzydziestych. Utopijne idee bolszewickich przywódców stopniowo odsuwały się na drugi plan, ustępując bardziej pragmatycznym i biurokratycznym procedurom decyzyjnym, ukierunkowanym na rozwiązanie kwestii praktycznych. Rząd musiał realizować kilka zadań jednocześnie: rozciągnąć kontrolę polityczną nad ogromnym terytorium kraju, zapewnić rozwój gospodarczy regionów oraz zrealizować zasadę samostanowienia narodu. Proces ewolucji infrastruktury administracyjnej w terenie był więc pełen sprzeczności i przebiegał w trzech etapach. W artykule stwierdzono, że logika wcześniejszego kierunku rozwoju państwa oraz specyficzny charakter Rad (Sowietów) jako organów zarządzania spowodowały, iż autorytarny system administracji terenowej uzyskał prymat nad paradygmatem ekonomicznym czy narodowym.