Człowiek a środowisko – czy w idei postępu czy w idei postępu zawsze tkwi ziarno destrukcji? W dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin Jeana Dorsta (1924-2001)

Der Hauptgedanke von Jean Dorst äußert sich in der Überzeugung, dass das Wirken aller Zivilisationen im Laufe ihres technischen Fortschritts und demographischen Entwicklung früher oder später zu einer übermäßigen Ausbeutung der umgebenden Natur führt. Folgerichtig bringt das die Verarmung ihrer Ressourcen und den Untergang der Staatsorganismen mit sich. Jean Dorst postuliert die Notwendigkeit des Gleichgewichts zwischen den Bedürfnissen der Menschen und den Möglichkeiten der Umwelt, wobei er auf die Rolle der Wissenschaft, der Politik und sogar der Philosophie bei Lösung der Probleme hinweist. 15 Jahre nach dem Tod des Gelehrten kann man seine Prognosen mit der tatsächlichen Entwicklung der Zivilisation und ihrem Einfluss auf die Umwelt konfrontieren. Und die Frage stellen: muss den Fortschritt immer die Zerstörung begleiten?

The key idea of Jean Dorst is the belief that the activity of all civilisations, as their technological and demographic development progresses, sooner or later leads to an excessive exploitation of the natural world. The consequence is that its resources deplete and state institutions collapse. Jean Dorst postulates the necessity to balance the needs of human beings and the capabilities of the environment, pointing to the role of science, politics, and even philosophy in solving these problems. Fifteen years after his death, his prognoses can be confronted with the actual development of civilisation and its impact on the environment, and the question „Must progress always be accompanied with destruction?” can be posed.

Zasadnicza idea Jeana Dorsta wyraża się w przekonaniu, że działalność wszystkich cywilizacji, w miarę ich postępu technicznego i rozwoju demograficznego, prędzej czy później, prowadzi do nadmiernej eksploatacji otaczającej przyrody. W konsekwencji powoduje to zubożenie jej zasobów i upadek organizmów państwowych. Jean Dorst postuluje konieczność równowagi między potrzebami ludzi, a możliwościami środowiska wskazując przy tym na rolę nauki, polityki a nawet filozofii w rozwiązaniu tych problemów. Po 15 latach od śmierci tego uczonego można już skonfrontować jego prognozy z rzeczywistym rozwojem cywilizacji i jej wpływu na środowisko naturalne. I zadać pytanie: czy postępowi zawsze musi towarzyszyć destrukcja?