Model kontradyktoryjnego procesu karnego w świetle noweli do k.p.k. z 27 września 2013 r.

On 1 July 2015 the Act Amending the Code of Criminal Procedure and certain other laws adopted on 27 September 2013 will come into force. Its main purpose was to transform the existing criminal proceedings from inquisitorial to more adversarial allowing for conducting preparatory proceeding in a manner enabling an adversarial trial. The main amendments to the Code, and in particular those implemented in articles 297 and 167 are discussed. The amendments modify the tasks of the preparatory proceeding limiting them now to a scope only necessary for preparation of a private accusation. The new model is based on an assumption that the presentation evidenceand, in consequence the responsibility for the result of the proceeding has been moved from the court onto the parties to the proceeding. This new solution is to be reflected in the new wording of article 167 of the Code, providing that in all proceedings instigated by a party thereto (both in public and private claims) the evidence is the responsibility of the interested party.

Ustawa z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie 1 lipca 2015 r. Głównym celem tej nowelizacji było przemodelowanie postępowania jurysdykcyjnego z systemu inkwizycyjnego w kierunku większej kontradyktoryjności oraz takie przemodelowanie postępowania przygotowawczego, które pozwalałoby na prowadzenie kontradyktoryjnej rozprawy. W artykule zawarte są uwagi dotyczące noweli, w szczególności dokonuje się oceny kluczowych zmian wprowadzonych w treści art. 297 i art. 167 k.p.k. Ustawa nowelizująca wprowadza zmianę w treści art. 297 § 1 pkt 5 k.p.k., modyfikując zadania postępowania przygotowawczego odnośnie do zbierania i zabezpieczania dowodów. Nowa treść tego przepisu nakłada na oskarżyciela obowiązek zebrania dowodów tylko w niezbędnym zakresie – pozwalającym na przygotowanie skargi oskarżycielskiej. Jednocześnie nowy model opiera się na założeniu, że inicjatywa dowodowa, a w konsekwencji – odpowiedzialność za wynik postępowania zostają przerzucone z sądu na strony. To rozwiązanie urzeczywistnione ma być nową treścią art. 167 k.p.k., który zakłada, że we wszystkich postępowaniach przed sądem wszczynanych z inicjatywy strony procesowej (dotyczy to zarówno postępowań po wniesieniu publicznego, jak i prywatnego aktu oskarżenia) inicjatywa dowodowa należeć będzie do stron.