Porownanie zawartosci azotanow w splywach powierzchniowych w rejonie gorskim i wyzynnym

Porównano zawartość azotanów w fazie ciekłej spływu powierzchniowego z 5 różnych użytków (ugór nienawożony, mieszanka koniczyny i tymotki, pszenżyto ozime, burak pastewny, ugór nawożony) położonych na stokach o nachyleniu 7 i 16% w rejonie górskim (Czyrna) i wyżynnym (Mydlniki) w latach 2003-2004. Stężenie azotanów w spływach zależało od ilości, natężenia i terminu opadu w stosunku do zastosowanego nawożenia, nachylenie stoku, rodzaju użytku oraz pokrycia gleby roślinnością. Wielokrotnie większe stężenia N-NO₃ w obydwu miejscach badań wystąpiły w 2003 r. na skutek długich okresów suszy oraz intensywnych opadów, które wystąpiły bezpośrednio po zastosowaniu saletry amonowej. Mimo zbliżonej sumy opadów, znacznie większą koncentrację N- NO₃ miały spływy w rejonie górskim niż wyżynnym. W 2004 r. stężenia azotanów w spływach w obydwu rejonach były bardziej zbliżone, jednak nadal większe w rejonie górskim niż wyżynnym. Większe spływy ze stoku o nachyleniu 16% w Mydlnikach zwykle miały wyższe stężenie azotanów, zaś w Czyrnej średnio więcej azotanów zawierały spływy z użytków na stoku o spadku 7%. W obu rejonach najwięcej NO₃ zanotowano w spływach z ugoru nawożonego lub uprawy buraka pastewnego, a najmniejsze z ugoru nienawożonego, ale różnice koncentracji azotanów w spływach ze wszystkich użytków nawożonych w rejonie wyżynnym były mniejsze. Mieszanka koniczyny z tymotką oraz pszenżyto ozime w największym stopniu ograniczały stężenia azotanów w spływie ze względu na dobre pokrycie gleby roślinnością. Stężenia N- NO₃ w spływach przekraczało jego zawartość w wodach wrażliwych na eutrofizację, ale tylko po opadach w maju i czerwcu w 2003 r. można je zaliczyć do wód zanieczyszczonych według Dyrektywy Azotanowej.

The content of nitrates in liquid phase of the surface runoff from 5 different kind of arable lands (unfertilized fallow, meadow clover and timothy mixture, winter triticale, fodder beet and fertilized fallow) situated on the slopes with 7 and 16% inclination in mountain (Czyrna) and upland (Mydlniki) regions in 2003-2004 were compared. Nitrates concentration in runoffs depended on the amount, intensity and date of precipitation in relation to fertilizer application, slope gradient, kind of arable land and soil covering by vegetation. Many times higher NO₃-N concentrations in both locations were stated in 2003 as a result of long term drought periods and intensive rainfall immediately after ammonium nitrate application. Despite similar total amount of precipitation, considerably larger NO₃ concentrations contained the runoffs in mountain than in upland region. In 2004 nitrates concentrations in runoffs in both regions were more similar, though still higher in mountain than in upland region. Larger runoffs from slope with 16% gradient in Mydlniki had usually higher nitrates concentrations, however in Czyrna, on average, more nitrate contained runoffs from slope of 7% gradient. In both regions the highest NO₃ concentrations were noted in runoffs from fertilized fallow or fodder beet cultivation, and the smallest ones from unfertilized fallow. In upland region the differences of nitrate concentrations in runoff from all fertilized lands were visibly smaller. Clover with timothy mixture and winter triticale to largest extent reduced nitrate concentrations in runoffs because of good soil covering by vegetation. Runoff nitrate concentration surpassed their contents in waters sensitive to eutrophication, but according to „Nitrate Directive” one may pass to polluted waters only the runoffs after precipitation in May and June 2003.