Związek między zanieczyszczeniem metalami śródpolnych oczek wodnych i stałością lustra wody a roślinnością strefy wodnej i buforowej

Celem badań było określenie związku między właściwościami środowiska wodnego a szatą roślinną strefy buforowej i wodnej śródpolnych oczek. Badania oparto na analizie stężenia Fe, Mn, Zn i Cu w wodzie oraz składzie gatunkowym roślin 10 zbiorników. Pomiary chemiczne przeprowadzono techniką absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Ustalono, że wody śródpolnych oczek charakteryzowały się dużą zmiennością stężenia badanych metali, a w przypadku Zn i Cu odpowiadały I klasie czystości wód. Rozwinięta strefa buforowa zbiorników stała się miejscem deponowania odpadów, co znalazło odzwierciedlenie w większym stężeniu Fe i Cu w wodzie w porównaniu z oczkami niezanieczyszczonymi, pomimo większego zróżnicowania roślin tworzących strefę buforową zanieczyszczonych oczek. Zanik Antennaria dioica nie był związany z wielkością stężenia Mn w wodzie. Obecność np. Agrostis stolonifera czy Carex gracilis w strefie wodnej zanieczyszczonych oczek mogła się przyczynić do obniżenia stężenia Mn i Zn w wodzie.

The aim of this study was to determine the relationship between the water environment and its properties and the vegetation of buffer and water zone of midfield ponds. The studies were based on the analysis of the concentration of Fe, Mn, Zn and Cu in water and in the plants species composition in 10 water bodies. Chemical measurements were carried out using absorption technique of atomic absorption spectrometry. In the statistical description of the research results a two-factor analysis of variance was used and basic measures of distribution were determined. In the examined field ponds 38 species of plants were observed. In the aquatic zone in which water body was not loaded with waste the number of plant species was larger than in the ponds with waste, and in the buffer zone their number was smaller. Whereas in the group of ponds of differentiated endurance of water table it was observed that in the water zone of ponds filled with water during the whole vegetation period there were fewer plant species than in the seasonal ponds. The examined water were characterized by a high variability of concentrations of analysed metals (Zn and Cu – as 1st class of water purity). A developed buffer zone of the ponds makes it possible to limit negative effects of the surface run off of mineral and organic fertilizers, but its presence often becomes a place of depositing wastes. The ponds contaminated with waste showed higher concentrations of Fe and Cu in the water in comparison with the unpolluted ponds, despite a greater variety of plants’ species within the buffer zone of the contaminated ponds. The disappearance of Antennaria dioica was caused by the level of Mn concentration in the water. Plants inhabiting the water zone of the contaminated ponds may have contributed to the reduction of Mn and Zn concentration in the water.