Rare species of the Baltic Sea ichthyofauna based on the example of Chelidonichthys lucernus – yellow or tub gurnard (l., 1758)

Due to an observed increase in occurrence of alien species in Polish waters, research monitoring of the western region of the Baltic Sea has been conducted, in order to assess the spontaneous fish invasions. The outcome of that work was extraction of tub gurnard, Chelidonichthys lucernus (L., 1758), a fish belonging to ichthyologic rarities of the Baltic Sea. It prefers warmer and more saline waters of the Atlantic Ocean, the Mediterranean Sea and the North Sea. The specimens acquired were used for basic specific studies, describing the shape and size of the body. Five measurable and twenty-seven countable traits were analyzed. As the result of this research the following formula, concerning the number of hard and soft fin rays, was composed: D1VIII; D2 15-16; A 15-16; V 7; P III, 15; C 19-20. The results constitute input material necessary for further observations on tub gurnard’s ecology and biology. This research will add some new information to our modest knowledge about this species. It will become a significant source of information, especially if the gurnard as an alien species should have detrimental influence on the Baltic Sea’s biodiversity.

W związku z obserwowanym wzrostem notowań obcych gatunków w wodach polskich przeprowadzono badania monitorujące zachodni rejon Morza Bałtyckiego pod względem samorzutnych inwazji ryb. Efektem tych prac było pozyskanie kurka czerwonego Chelidonichthys lucernus (L., 1758), ryby należącej do rzadkości ichtiologicznych Morza Bałtyckiego. Preferuje ona cieplejsze i bardziej słone wody Oceanu Atlantyckiego, mórz Śródziemnego oraz Północnego. Pozyskane osobniki wykorzystano do podstawowych badań gatunkowych opisujących kształt i wielkość ciała. Analizą objęto 5 cech policzalnych i 27 mierzalnych. W wyniku prowadzonych badań ułożono następującą formułę dotyczącą liczby promieni w płetwach: D1VIII; D2 15-16; A 15- -16; V 7; P III, 15; C 19-20. Długość całkowita badanych ryb zawierała się w przedziale 276- -372 mm, a długość ciała 224-305 mm. Maksymalna masa wyniosła 640 g, a minimalna 207 g. Pozostałe cechy przedstawiono w postaci indeksów i wyrażono jako % długości ciała. Wyniki uzyskane w niniejszych badaniach wpłyną na wzbogacenie wiedzy dotyczącej morfologii kurka czerwonego pochodzącego z łowisk kołobrzeskich. Należy zaznaczyć, że kurek jest jednym z kilku gatunków ryb obcych, które od pewnego czasu są notowane w naszych wodach. Jednocześnie badania te mogą mieć zasadnicze znaczenie ekologiczne i gospodarcze dla Morza Bałtyckiego, zwłaszcza jeśli kurek miałby się stać nowym gatunkiem inwazyjnym w naszych wodach, tak jak babka bycza Neogobius melanostomus (Pallas 1811). Należy pamiętać, że każda introdukcja zakończona aklimatyzacją będzie stanowiła konkurencję dla rodzimej fauny związaną z miejscami do żerowania, tarła czy też bytowania. Z prowadzonych prac monitoringowych wynika, że coraz częściej ryby tropikalne są spotykane w zimniejszych rejonach. Spowodowane jest to globalnym ociepleniem klimatu. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ w cieplejszej wodzie jest chociażby mniej tlenu, ponieważ wraz ze wzrostem temperatury rozpuszczalność gazów maleje. Stąd coraz częściej ryby cieplejszych rejonów albo schodzą w głębsze partie wód albo migrują ku zimniejszym wodom znajdującym się bliżej biegunów naszej planety.