Problematyka torfowisk na obszarach lesnych

W dużym skrócie przestawiono rolę i znaczenie torfowisk, podkreślając ich biogeograficzne walory, wynikające z przejściowego usytuowania Polski, niepoślednie znaczenie krajobrazotwórcze i środowiskotwórcze, wartości naukowe oraz dla kultury. W krótkim rozdziale o ekosystemach torfowiskowych zasygnalizowano zarys struktury, uwypuklajac dwie osobliwości – małą miąższość sfery biotycznej (rozpostartą na wierzchu torfowiskowego korpusu) oraz biotyczne (roślinne) pochodzenie sfery abiotycznej. Oba strukturalne elementy spaja czynnik hydrologiczny. Wyszczególniono wybrane informacje o produktywności ekosystemów torfowiskowych, których produkcja pierwotna w strefie umiarkowanej jest wyższa niż w lasach liściastych. We wnioskach odnoszących się do produktywności ekosystemów torfowiskowych m.in. podkreślono potrzebę zwrócenia baczniejszej uwagi na eutroficzne i mezotroficzne fitocenozy oraz wynikające z tego aspekty praktyczne, jak inwentaryzowanie sprawnych torfowisk z myślą o limitach CO2 oraz propagowanie nawodnienia zdeformowanych torfowisk, aby zapobiec biologicznemu spalaniu zalegającego tam torfu, także w kontekście limitowania dwutlenku węgla. W sprawie inwentaryzacji siedlisk mokradłowych apelowano o weryfikację aktualnych założeń inwentaryzacji, gdyż wyrażono sceptycyzm odnośnie preferowania wskaźników florystyczno-fitocenologicznych, natomiast należy częśćiej stosować ręczny sprzęt wiertniczy, celem wykazania torfu. Zwrócono uwagę na nieścisłości, zamieszczone w poradniku siedlisk i gatunków Natura 2000, głównie na przykładzie stanowisk Cladium mariscus w Parku Narodowym Bory Tucholskie, sugerując konieczność uwzględnienia geografizmu wielu taksonów torfowiskowo-wodnych oraz ich status edaficzny i historyczny, wraz z koniecznym respektowaniem siedliskowej plastyczności jakie taksony wykazują na krańcach swoich areałów. W zakończeniu znalazł się akapit o potrzebie pomnożenia wiedzy poprzez szerszy niż dotąd wachlarz badań naukowych oraz o powołanie torfowiskowej specjalizacji na jednym z polskich Wydziałów Leśnych.

The paper presents in very short form the role and meaning of peat bogs, stressing their biogeographical features resulting from transitional position of Poland, importance of landscape and habitat creation, as well as values for science and culture. Short chapter about peat bogs ecosystems mentions structure outline underlining two curiosities – little thickness of the peat mat (spread over the surface) and biotic (plant) origin of the abiotic zone. Both structural elements are bonded with hydrological factor. There are specified selected information on productivity of peat bogs ecosystems which primary production in temperate zone is higher than in deciduous forest. In conclusions related to productivity of peat bogs ecosystems the need was stressed to pay better attention to eutrophic and mezotrophic fitocenosis and resulted from them practical aspects like research on working peat bogs in context of CO2 limits and propagating hydration of deformed peat bogs to prevent biological burning of retained peat and related to CO2 limits. In matter of researching of swap habitats it was appealed to verify present assumptions of research as the author is skeptic about preferences for floristic-fitocenologic indexes, instead he suggests usage of hand drilling equipment to find peat. The attention is paid to inaccuracies found in species and habitat guide Natura 2000, mainly on basis of Cladium mariscus habitats in Bory Tucholskie National Park. It is suggested that it is necessary to consider geographism of many peat – water taxons and their edaphic and historical status together with respecting of habitat plasticity which taxons show on borders of their areas. In the end it is mentioned the need to broaden the knowledge by wider than ever range of research and the need for opening of peat specialization on one of Forest Departments at universities.