Skuteczna opieka sędziów i sądów w zakresie realizacji praw i prawnie uzasadnionych interesów – rozważania na tle art. 24 Konstytucji Hiszpanii

Prawo do sądu, określane także jako „prawo-gwiazda” (derecho-estrella), traktowane jest jako podstawowa i niezmienialna gwarancja praw człowieka. Uregulowane zostało w Konstytucji Hiszpanii dość szczegółowo i ujmowane jest jako zbiór gwarancji prawnych. Gwarancje te – od samego początku funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego – zostały odniesione do każdej fazy i rodzaju postępowania sądowego. Dzięki szybkiemu zuniwersalizowaniu tego prawa i odniesieniu go do – innych niż prawo karne – dziedzin prawa art. 24 Konstytucji zyskał miano prawa-„gwiazdy” (derecho-estrella) i znajduje się w centrum uwagi nie tylko doktryny prawa konstytucyjnego procesowego, prawa konstytucyjnego materialnego, ale także procesowego prawa karnego, cywilnego i administracyjnego. Jednak największe znaczenie dla zrozumienia hiszpańskiego spojrzenia na prawo do sądu ma uświadomienie sobie, że art. 24 Konstytucji przez ponad dwie dekady był przedmiotem niezwykle dynamicznej wykładni Trybunału Konstytucyjnego, którego orzecznictwo dotyczące prawa do sądu obejmuje kilkadziesiąt tysięcy orzeczeń.

The right to the fair trial, also called in Spain as a “right-star” (derecho-estrella), is regarded as a basic and unalterable guarantee of human rights. It was regulated in detail in the Spanish Constitution, and is recognized as a set of legal guarantees. These guarantees – from the very beginning of the functioning of the Constitutional Court – were related to each phase and type of litigation. Thanks to the fast universalization of the right, this “right-star” is analyzed not only by the representatives of the doctrine of the constitutional law, but also of the procedural criminal law, the civil law and the administrative law. The greatest importance for the understanding the Spanish view of the right to the fair trial has the jurisprudence of the Constitutional Court which for more than two decades has been interpreted dynamically the above mentioned right.