Nawozy sztuczne, azotyny, a nowotwory złośliwe

Azot jest jednym z najważniejszych pierwiastków w przyrodzie, będąc głównym składnikiem atmosfery oraz składnikiem budulcowym DNA i białek wszystkich organizmów. Zawartość związków azotowych w glebie decyduje o jej żyzności. Dlatego więc związki azotu są szeroko stosowane w postaci sztucznych nawozów w celu zwiększenia plonów. Nadmiar zastosowanych nawozów, nie zbilansowany z intensywnością produkcji roślinnej, może stać się źródłem zanieczyszczenia azotanami wód powierzchownych oraz żywności. Związki azotu stosowane są również jako konserwanty żywności, zapobiegające rozwojowi bakterii jadu kiełbasianego (peklowanie). Podczas przetwarzania konserwowanych produktów azotany wchodzą w reakcję z zawartymi w mięsie aminami tworząc karcinogenne nitrozoaminy. Opisuje się związek nitrozoamin z rozwojem nowotworów przewodu pokarmowego (rak żołądka, rak jelita grubego, rak przełyku). Sygnalizowana jest również obecność w nawozach sztucznych soli metali ciężkich (ołów, arsen, kadm), które między innymi, mają wpływ na rozwój nowotworów przewodu pokarmowego i układu moczowego. Przedstawiono pokrótce sytuację epidemiologiczną i czynniki etiologiczne nowotworów żołądka, jelita grubego i przełyku.

Nitrogen, as the main component of the atmosphere, and a component of the construction of DNA and proteins of all organisms, is among the most important elements in nature. The content of nitrogen compounds in soil decides about its fertility. Therefore, nitrogen compounds are widely applied in the form of artifi cial fertilizers in order to increase yield. An excess of the fertilizers used, unbalanced with the intensity of plant production, may become the source of contamination of surface waters and food with nitrates. Nitrogen compounds are also applied as food preservatives, preventing the development of Clostridium botulinum bacteria in food products (pickling meat). While processing conserved food products, nitrates enter into the reaction with amines which are present in meat and form carcinogenic nitrosamines. There are reports describing the relationship between nitrosamines and the development of gastrointestinal cancer (gastric cancer, colorectal cancer, oesophageal cancer). In addition, the presence of heavy metals salts in artifi cial fertilizers is also signaled, such as lead, arsenic and cadmium which, among other things, exert an eff ect on the development of cancer of the gastrointestinal tract and urinary system. The epidemiological situation and etiologic factors of gastric, colorectal and esophageal cancer are briefly presented.