Gwarancje praw kulturalnych w krajowym porządku prawnym oraz uniwersalnym i europejskim systemie ochrony praw człowieka – wybrane problemy

Celem niniejszego opracowania jest refleksja nad zakresem ochrony praw kulturalnych zarówno w porządku krajowym, jak i w międzynarodowych systemach ochrony praw człowieka. Na podstawie analizy źródeł prawa krajowego – zarówno konstytucyjnych, jak i ustawowych, a także w odniesieniu do gwarancji występujących w systemie ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej – dokonano zestawienia regulacji dotyczących ochrony tytułowych praw II generacji. Należy wskazać na brak legalnej definicji pojęcia kultury, a w konsekwencji, niemożność zdefiniowania zamkniętego katalogu jej komponentów. Tezą niniejszego opracowania jest założenie, iż mogą podlegać one ochronie prawnej również na podstawie innych gwarancji, które nawiązują do kultury w sposób pośredni. Z tego względu dokonano także analizy wybranego orzecznictwa krajowego, jak i międzynarodowego, zwłaszcza Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Z przeprowadzonych badań wynika, iż prawa kulturalne objęte są odpowiednim poziomem ochrony. Ponadto istnieje szereg form kontroli ich przestrzegania zarówno na płasz- czyźnie krajowej, jak i międzynarodowej.

This paper aims to provide a study on the scope of regulations of the cultural rights in Polish legal system, on the basis of Polish Constitution and statutory law, as well as in the international systems of human rights protection (UNO, the Council of Europe, the European Union). Detailed analysis of the regulations concerning II generation of human rights is presented. Due to the lack of the legal definition of culture, the catalogue of its components (or conducts) cannot be formed. Nevertheless, the legal and judicial protection of this elements can be partially guaranteed by other non-cultural regulations, which are indirectly associated with culture, like freedom of speech, freedom of religion or the protection of national and ethnic.