Stosowanie preparatów przeciwpsychotycznych o przedłużonym działaniu – depot, u chorych pacjentów przyjętych do szpitala na podstawie art. 24 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego: dylematy medyczne, prawne i etyczne

The aim of this article is to show complex situations, which can take place during hospitalisation of patient basing on article 24 of the act of psychical health protection. In accordance of this article a patient staying in a hospital is subjected not to medical treatment but to compulsory 10-day observation. The considerations presented below mostly focus on the possibility of using long-term effect antipsychotic pharmaceuticals – depot, in a case of patients hospitalised in above-mentioned way. It should be emphasized that using of these pharmaceuticals is analysed here not in a context of starting a medical treatment, but with reference to its compulsory application in a case of an aggressive patient, which is acceptable by law. The article aims in presenting complexity of legal, ethic and medical dilemmas which meets a psychiatrist in above mentioned situation. There are two rights concerned: the right of the patient not to be treated with the pharmaceutical during an observation (when the preparation can still act after leaving the hospital) and – on the other hand – the right of a doctor to take an action aiming in protection of the patient and the others against patient’s behaviour resulting from his sickness or mental aberration. A basic question will be asked in the article: has the doctor got a right of using a long-term effect pharmaceutical in a case of aggressive or auto-aggressive patient who has been taken to a hospital within compulsory observation, taking into account that other medical preparations are not effective?

Poniższy artykuł ma na celu ukazanie złożonych sytuacji, jakie mogą wyniknąć w trakcie hospitalizacji pacjenta na podstawie art. 24 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Zgodnie z zapisami powyższego przepisu pacjent przebywający w szpitalu podlega z mocy prawa nie leczeniu, lecz przymusowej, 10-dniowej obserwacji. Przedstawione w przedmiotowym tekście rozważania skupiają się przede wszystkim na kwestii możliwości stosowania leków o wydłużonym działaniu – depot, wobec pacjentów hospitalizowanych w ww. trybie. Zaznaczyć należy, iż stosowanie powyższych preparatów będzie analizowanie poniżej nie w kontekście rozpoczęcia leczenia pacjenta, lecz w odniesieniu do stosowania przymusowego podania leku wobec agresywnego pacjenta, a więc działania dopuszczonego w prawie. Tekst ten ma na celu ukazanie złożoności dylematów prawno- -medyczno-etycznych, na które w powyższej sytuacji może napotkać lekarz psychiatra. Dotykają one dwóch praw: prawa pacjenta do niepodawania mu leku w trakcie obserwacji, leku, którego działanie może utrzymywać się po ewentualnym opuszczeniu szpitala po 10 dniach, oraz prawa lekarza do podjęcia czynności mających na celu zabezpieczenie pacjenta oraz osób innych przed zachowaniami wynikającymi z jego choroby lub zaburzenia. W artykule zostanie postawione podstawowe pytanie: czy lekarz, obserwując pacjenta przyjętego bez zgody na obserwację, ma prawo zastosować lek uspokajający o wydłużonym działaniu (działanie ok. 14-dniowe) w sytuacji, w której pacjent ten wykazuje agresywne lub autoagresywne zachowanie, a inne standardowe leki nie przynoszą rezultatów?