Toxaris albo O przyjaźni Lukiana z Samosat - ideał czy parodia?

The Toxaris of Lucian is a dialogue in form, but its contents are a collection of fabulous and sentimental stories about friendship, related by a Greek Mnesippos and a Scythian Toxaris, to demonstrate the superiority of their respective national groups. Its formal transparency is a problem: it can be interpreted  as an entertaining work extolling traditional friendship, or as a typically lucianic parody of the kind of sentimental views of Greek male friendship depicted in romantic novels, as well as popular myth and legend. This paper proposes that in Toxaris Lucian may be using his humour, above all, to challenge common stereotypes about Greeks and “barbarians”, and to show a new form of friendship – that between individuals with similar values, based on their common paideia.

Chociaż Toksaris Lukiana jest formalnie dialogiem, jego zawartość stanowi zbiór fantastycznych i sentymentalnych historii o przyjaźni, przedstawianych przez Greka Mnesipposa i Scytę Toksarisa w formie retorycznego agonu, mającego dowieść wyższości jednej z nacji. Interpretacja dialogu stanowi problem: może być on odczytywany jako utwór, który w rozrywkowej formie przekazuje pochwałę tradycyjnej przyjaźni, lub też jako typowa dla Lukiana parodia, skierowana przeciwko sentymentalnym poglądom na męską przyjaźń, przedstawianym w romantycznych powieściach, legendach i mitach. W artykule tym sugeruję, że w Toksarisie Lukian posługuje się humorem przede wszystkim po to, aby podważyć powszechne stereotypy na temat Greków i „barbarzyńców”, a także pokazać nową formę przyjaźni – przyjaźń pomiędzy ludźmi dzielącymi podobne wartości, opartą na wspólnej paidei.